14 BỆNH TÂM THẦN THƯỜNG GẶP VÀ CÁCH ĐIỀU TRỊ HIỆU QUẢ
Đăng lúc: 14:47:15 14/10/2022 (GMT+7)
Bệnh tâm thần rất phổ biến trong cộng đồng. Bất kỳ ai trong chúng ta cũng có thể gặp các vấn đề sức khỏe tâm thần lúc nào đó trong cuộc đời. Tuy nhiên, do nhận thức hoặc định kiến sai lầm mà nhiều người mất đi cơ hội được thăm khám và điều trị kịp thời.
Khi nói đến bệnh “Tâm thần” mọi người thường hình dung đến hình ảnh những người xấu xí, bẩn thỉu, quái dị, hành động kỳ quặc, kêu la, cởi bỏ quần áo, tính khí bất thường, có hành vi không giống ai…
Theo các bác sĩ chuyên khoa tâm thần, chính những định kiến sai lầm khiến nhiều người hiểu sai về bệnh “Tâm thần”, làm người bệnh mất đi cơ hội được thăm khám và điều trị kịp thời, hiệu quả.
Theo thống kê gần đây của Viện sức khoẻ tâm thần Quốc Gia thì tỷ lệ người Việt Nam có khả năng mắc bệnh tâm thần một lần trong đời là 15 – 20% dân số.
Bệnh tâm thần rất phổ biến trong cộng đồng. Trầm cảm chiếm tới 6% dân số, các rối loạn lo âu hơn 10%, tâm thần phân liệt 1%, rối loạn cảm xúc lưỡng cực chiếm 1%, nghiện rượu, ma túy, game online đang gia tăng mạnh mẽ ..
1. Bệnh tâm thần là gì?
Bệnh tâm thần là bệnh do rối loạn hoạt động não bộ gây nên những biến đổi bất thường về lời nói, ý tưởng, hành vi, tác phong, tình cảm…
Bệnh tâm thần điển hình bao gồm trầm cảm, rối loạn lo âu, tâm thần phân liệt, rối loạn ăn uống và hành vi gây nghiện.
Vấn đề sức khỏe tâm thần được gọi là bệnh tâm thần khi các dấu hiệu và triệu chứng bệnh thường xuyên gây căng thẳng, ảnh hưởng đến hoạt động sống hàng ngày.
Trong hầu hết trường hợp, triệu chứng bệnh tâm thần có thể được điều trị hiệu quả bằng sự kết hợp của thuốc và tư vấn tâm lý.
Các triệu chứng tâm thần
Triệu chứng bệnh tâm thần có thể ảnh hưởng đến cảm xúc, suy nghĩ và hành vi. Tuy nhiên, các triệu chứng rối loạn sức khỏe tâm thần có thể xuất hiện dưới dạng bệnh lý về thể chất.
Bất thường suy nghĩ, hành vi và cảm xúc
Cảm thấy buồn
Nhầm lẫn tư duy
Quá sợ hãi hoặc lo lắng
Xa lánh bạn bè và các hoạt động
Vấn đề ngủ
Tách rời khỏi thực tại (ảo tưởng) hoặc ảo giác
Không có khả năng đối phó với vấn đề hàng ngày hoặc căng thẳng
Rượu hoặc lạm dụng ma túy
Thay đổi đáng kể trong thói quen ăn uống
Tình dục thay đổi
Quá tức giận, thù địch hoặc bạo lực
Suy nghĩ tự sát
Dấu hiệu thể chất của bệnh tâm thần có thể bao gồm
Mệt mỏi
Đau lưng
Đau ngực
Rối loạn tiêu hóa
Khô miệng
Nhức đầu
Ra mồ hôi
Tăng hoặc giảm cân
Tim đập nhanh
Chóng mặt
Một số nguyên nhân thường gặp của bệnh tâm thần
Nguyên nhân thực thể
Do tổn thương trực tiếp tại não: Viêm não, viêm màng não,…
Nhiễm độc thần kinh do thuốc ngủ, do rượu
Chấn thương sọ não
Những bệnh ở não:U não, tai biến mạch máu não, áp xe não,…
Những bệnh ảnh hưởng đến hoạt động của não: cường giáp, nhược giáp, suy thận mãn tính,…
Nguyên nhân tâm lý: Áp lực công việc, học tập,…
Cấu tạo thể chất bất thường và phát triển tâm thần bệnh lý
Bệnh tâm thần nội sinh không rõ nguyên nhân
Các loại bệnh tâm thần thường gặp
1. Tâm thần phân liệt
Bệnh tâm thần phân liệt là một trong những loại bệnh tâm thần nặng, tỷ lệ mắc bệnh là 1/100.
Bệnh tâm thần phân liệt có thể biểu hiện dưới nhiều dạng khác nhau nhưng đều có đặc điểm chung là ảnh hưởng đến các hoạt động tinh thần, nếu bệnh kéo dài không thuyên giảm có thể làm thay đổi nhân cách của bệnh nhân.
Những triệu chứng thường gặp ở bệnh nhân tâm thần phân liệt bao gồm.
Hoang tưởng
Ảo thanh
Rối loạn khả năng suy nghĩ
Giảm sự biểu lộ tình cảm và cách ly xã hội
2. Rối loạn trầm cảm
Người mắc trầm cảm thường có những nỗi buồn sâu sắc và họ không thể tự vượt qua .
Trầm cảm là một rối loạn tâm thần thường gặp, xuất hiện với nhiều triệu chứng hay gặp nhất đó là buồn bã một cách sâu sắc.
Một số triệu chứng khác bao gồm.
Sụt cân
Mất ngủ
Dễ tức giận
Khó khăn khi suy nghĩ
Mất tập trung
Cảm thấy tội lỗi, vô giá trị
Người mắc chứng trầm cảm luôn cảm thấy mất hy vọng, mệt mỏi, không có gì khiến bệnh nhân hứng thú và thường suy nghĩ đến cái chết.
3. Rối loạn cảm xúc lưỡng cực
Rối loạn cảm xúc lưỡng cực là một rối loạn mà cảm xúc của người bệnh thường thay đổi tâm trạng từ trầm buồn sang hưng phấn hoặc ngược lại.
Cũng có những lúc khí sắc bệnh nhân bình thường. Những triệu chứng trong giai đoạn trầm cảm giống với chứng rối loạn trầm cảm.
Đối với giai đoạn hưng phấn, người bệnh thường vui vẻ quá mức, cảm giác mình là nhất, tăng hoạt động và hoang tưởng tự cao.
Những hành vi nguy cơ cao như tiêu tiền hoang phí, lái xe không cẩn thận,… không kiểm soát được những hành động, nhịp độ suy nghĩ hoặc nói chuyện và dễ lên cơn giận dữ bất ngờ.
4. Chứng chán ăn tâm thần
Chán ăn tâm thần là một loại rối loạn tâm thần được thể hiện dưới dạng rối loạn ăn uống
Chán ăn tâm thần là một loại rối loạn tâm thần được thể hiện dưới dạng rối loạn ăn uống.
Bệnh có đặc điểm là bệnh nhân từ chối duy trì một trọng lượng cơ thể bình thường tối thiểu, rất sợ tăng cân và có nhận thức sai lầm về trọng lượng hay hình dáng cơ thể bản thân.
Chứng chán ăn tâm thần thường xảy ra ở nữ giới với tỷ lệ gấp 10-20 lần so với nam giới.
5. Rối loạn ám ảnh cưỡng chế
Rối loạn ám ảnh cưỡng chế là một loại rối loạn lo âu có thể xuất hiện ở bất kỳ độ tuổi nào nhưng chủ yếu bắt đầu trong thời kỳ thơ ấu. Bệnh gây ra ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống gia đình, xã hội và công việc hay vấn đề học tập của người bệnh.
Rối loạn ám ảnh cưỡng chế có triệu chứng ám ảnh hoặc xung động, một số trường hợp có thể bị cả hai triệu chứng cùng lúc.
Ám ảnh:
Là các ý nghĩ xuất hiện ngoài ý muốn, lặp đi lặp lại và xâm chiếm toàn bộ suy nghĩ của bệnh nhân. Điều này khiến cho họ luôn cảm thấy lo âu hoặc bực bội.
Xung động:
Là nhu cầu thúc giục cần phải làm một điều gì đó, thường nhằm mục đích giảm sự lo âu do ám ảnh gây ra. Hành vi xung động thường có tính chất lặp lại nhiều lần, luôn tuân theo một thứ tự nào đó và thường là hành vi có ý thức.
Bệnh nhân mắc chứng rối loạn ám ảnh cưỡng chế hiểu rất rõ những lo lắng, ám ảnh của mình là vô lý những không thể làm khác đi được
6. Rối loạn ám sợ
Rối loạn ám sợ là toàn bộ các phản ứng tâm lý và cơ thể do một đối tượng hay hoàn cảnh gây sợ gây ra.
Đối tượng gây sợ có thể là một con vật cụ thể như rắn, nhện, côn trùng,… hoặc là một hoàn cảnh xã hội như khi phải nói chuyện trước đám đông, khi trong thang máy, khi đi trên máy bay hoặc trong xe bus,…
Rối loạn ám sợ làm cho bệnh nhân sợ hãi và tránh những công việc có thể gây ra phản ứng sợ hãi, dẫn tới hậu quả làm giảm hiệu suất trong công việc và các mối quan hệ xã hội.
Những đặc điểm của chứng rối loạn ám sợ bao gồm:
Cảm thấy một nỗi sợ hãi xảy ra bất ngờ
Sợ khi đang ở trong một tình huống không gây hại.
Phản ứng sợ hãi xuất hiện đều là tự động và không thể kiểm soát được. Bệnh nhân hoàn toàn nhận thức rằng nỗi sợ hãi này là quá mức và vô lý.
Ngoài ra, các phản ứng cơ thể sẽ xuất hiện kèm theo như:
Nhịp tim nhanh
Thở hụt hơi hoặc cảm giác nghẹt thở
Run rẩy
Toát mồ hôi
Buồn nôn
Cảm giác khó chịu trong bụng
Chóng mặt
7. Rối loạn lo âu lan tỏa
Rối loạn lo âu lan tỏa có đặc điểm là bệnh nhân luôn cảm thấy lo âu và căng thẳng quá mức hoặc không thực tế về những vấn đề trong cuộc sống.
Bệnh nhân luôn cảm thấy lo sợ như: sợ hết tiền, sợ mình hoặc người thân sắp bị bệnh, bị tai nạn hay gặp chuyện không may.
Ngoài ra bệnh nhân thường có cảm giác căng thẳng, bồn chồn, bất an, run, nhức đầu, dễ mệt mỏi, khó tập trung chú ý, khó ngủ,…
Đa số bệnh nhân rối loạn lo âu lan tỏa thường kết hợp với những rối loạn tâm thần khác. Tỷ lệ mắc bệnh ở nữ giới cao hơn nam giới gấp 2 lần. Thường chỉ có 1/3 trường hợp đi khám chuyên khoa tâm thần, số còn lại điều trị ở các bác sĩ đa khoa, tim mạch,…
8. Rối loạn tâm thần do rượu hoặc ma túy
Rối loạn tâm thần do rượu, ma túy là hậu quả của lạm dụng rượu và các chất gây nghiện.
Rối loạn tâm thần do rượu, ma túy là hậu quả của lạm dụng rượu và các chất gây nghiện.
Hiện nay, vấn đề này đang ngày càng nổi bật và khó giải quyết. Những người lạm dụng rượu, ma túy hay các chất gây nghiện khác thường không kiểm soát được hành vi, và họ sẽ cần dùng liên tục mỗi ngày với liều lượng ngày càng cao.
Nếu không sử dụng thì những bệnh nhân này thường không thể làm việc bình thường, kèm theo đó là xuất hiện những triệu chứng khác như:
Do rượu: Mạch nhanh, đổ mồ hôi, run tay, kích động, lo âu và co giật,…
Do ma túy: Nôn, chảy nước mắt, nước mũi, dựng lông, đau nhức bắp thịt, toát mồ hôi, tiêu chảy, ngáp, giãn đồng tử,…
Khi cho họ sử dụng trở lại rượu hay các chất gây nghiện thì những triệu chứng này sẽ biến mất.
Khi thời gian sử dụng lâu, họ có thể mắc thêm nhiều loại rối loạn tâm thần khác như:
Sa sút tâm thần
Rối loạn trí nhớ
Loạn thần
Rối loạn khí sắc
Rối loạn lo âu
Rối loạn giấc ngủ
9. Chậm phát triển trí tuệ
Chậm phát triển trí tuệ là một tình trạng bệnh lý với đặc điểm là khả năng trí tuệ chung của bệnh nhân thấp hơn mức bình thường một cách rõ rệt.
Cùng với đó là giảm khả năng thích nghi như khả năng tự lập, khả năng thực hiện các trách nhiệm của xã hội tương ứng với độ tuổi.
Chậm phát triển trí tuệ khởi phát bệnh trước tuổi 18. Nguyên nhân dẫn tới chậm phát triển trí tuệ rất đa dạng như di truyền, mẹ bị nhiễm trùng hoặc suy dinh dưỡng khi mang thai, sinh non, sinh hút hoặc trẻ bị ngạt lúc sinh, viêm màng não, viêm não, hay sốt cao co giật nhiều lần khi trẻ còn bé…
Khả năng trí tuệ chung được xác định bằng các thang đo lường trí tuệ, kết quả là thương số thông minh (IQ) có giá trị trung bình là 100. Nếu kết quả cho ra chỉ số IQ nhỏ hơn 70 thì có thể được xem như chậm phát triển trí tuệ.
Chậm phát triển trí tuệ được chia ra thành 4 mức độ:
Nhẹ: IQ từ 50 – 69, chiếm 85% các trường hợp
Trung bình: IQ từ 35 – 49, chiếm 10% các trường hợp
Nặng: IQ từ 20 – 34, chiếm 3 – 4% các trường hợp
Nghiêm trọng: IQ thấp hơn 20, chiếm 1 -2% các trường hợp.
10. Rối loạn phân ly
Rối loạn phân ly trước đây còn được gọi là rối loạn đa nhân cách. Những người mắc rối loạn phân ly sẽ bị rối loạn nghiêm trọng hoặc thay đổi về trí nhớ, ý thức, nhận thức chung về bản thân và môi trường xung quanh.
Những rối loạn này thương liên quan đến căng thẳng quá mức, có thể là kết quả của sự kiện chấn thương, tai nạn hay thảm họa.
11. Rối loạn tâm trạng
Rối loạn tâm trạng còn được gọi là rối loạn cảm xúc, liên quan đến cảm giác buồn bã kéo dài hoặc những giai đoạn cảm thấy hạnh phúc quá mức hoặc dao động từ hạnh phúc tột độ đến buồn bã cùng cực. Các rối loạn tâm trạng phổ biến nhất là trầm cảm, rối loạn lưỡng cực và rối loạn cyclothymic.
12. Rối loạn kiểm soát bốc đồng và nghiện
Những người bị rối loạn kiểm soát bốc đồng không thể chống lại được và thường thực hiện các hành vi có hại cho bản thân hoặc người khác. Chứng cuồng phong, thói ăn cắp vặt, và đánh bài bạc là những ví dụ về chứng rối loạn kiểm soát sự bốc đồng.
Rượu và ma tuý là nguy cơ phổ biến của nghiện. Thông thường, những người mắc chứng rối loạn này trở nên gắn bó với các đối tượng nghiện ngập đến mức họ có thể bỏ qua trách nhiệm và các mối quan hệ khác.
13. Rối loạn nhân cách
Những người rối loạn nhân cách có đặc điểm tính cách cực đoan và không linh hoạt, thường gây khó chịu cho chính bản thân hoặc gây ra các vấn đề trong công việc cũng như những mối quan hệ xã hội.
Ngoài ra, lối suy nghĩ và hành vi của người mắc bệnh này thường có hành vi khác biệt so với kỳ vọng của xã hội và cứng nhắc khi tham gia vào các hoạt động bình thường. Ví dụ như rối loạn nhân cách chống đối xã hội, rối loạn nhân cách ám ảnh cưỡng chế, rối loạn nhân cách hoang tưởng.
14. Rối loạn Tic
Những người bị rối loạn Tic tạo ra âm thanh hoặc hiển thị qua các chuyển động cơ thể không có mục đích và thường được lặp đi lặp lại nhanh chóng, đột ngột và không thể kiểm soát. Hội chứng Tourette là một ví dụ về rối loạn Tic.
Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng rối loạn TIC là một bệnh lý giao thoa giữa thần kinh và tâm thần, thường gặp ở độ tuổi từ 2 đến 21 tuổi và kéo dài suốt đời.
TIC không phải là bệnh thoái hóa dần và người bệnh có thể sống thọ bình thường. Tỷ lệ mắc ở bé trai nhiều hơn ở bé gái. Theo thống kê, cứ 100 trẻ em trai sẽ có 1 trường hợp mắc rối loạn TIC, và 300 trẻ em gái cũng sẽ có 1 trường hợp.
Khám và điều trị bệnh tâm thần ở đâu tốt
Những định kiến sai lầm của xã hội về bệnh tâm thần còn rất nặng nề. Bên cạnh đó, công tác truyền thông, giáo dục sức khỏe cho cộng đồng hiểu biết về sức khỏe tâm thần chưa hiệu quả như mong đợi.
Chính vì vậy, nhiều người bệnh gặp các vấn đề về sức khỏe tâm thần nhưng không biết, hoặc người bệnh có thể nhận thức được về vấn đề sức khỏe tâm thần mình gặp phải.
Tuy nhiên, thông thường họ trì hoãn việc đi khám với bác sĩ chuyên khoa tâm thần mà lựa chọn đi khám với bác sĩ về thể chất ở chuyên khoa khác như thần kinh, tim mạch, nội khoa…
Trên thực tế, vì định kiến cá nhân cũng như định kiến xã hội, nhiều người lảng tránh, không muốn đối diện với thực tế về sức khỏe tâm thần mà mình gặp phải.
Thông qua nội dung bài viết này, chúng ta hiểu rằng, bệnh tâm thần là rất phổ biến trong cộng đồng xã hội. Bất kỳ ai trong chúng ta cũng có thể sẽ gặp các vấn đề sức khỏe tâm thần trong cuộc đời.
Sưu tầm: Bệnh viện tâm thần ban ngày Mai Hương
Theo các bác sĩ chuyên khoa tâm thần, chính những định kiến sai lầm khiến nhiều người hiểu sai về bệnh “Tâm thần”, làm người bệnh mất đi cơ hội được thăm khám và điều trị kịp thời, hiệu quả.
Theo thống kê gần đây của Viện sức khoẻ tâm thần Quốc Gia thì tỷ lệ người Việt Nam có khả năng mắc bệnh tâm thần một lần trong đời là 15 – 20% dân số.
Bệnh tâm thần rất phổ biến trong cộng đồng. Trầm cảm chiếm tới 6% dân số, các rối loạn lo âu hơn 10%, tâm thần phân liệt 1%, rối loạn cảm xúc lưỡng cực chiếm 1%, nghiện rượu, ma túy, game online đang gia tăng mạnh mẽ ..
1. Bệnh tâm thần là gì?
Bệnh tâm thần là bệnh do rối loạn hoạt động não bộ gây nên những biến đổi bất thường về lời nói, ý tưởng, hành vi, tác phong, tình cảm…
Bệnh tâm thần điển hình bao gồm trầm cảm, rối loạn lo âu, tâm thần phân liệt, rối loạn ăn uống và hành vi gây nghiện.
Vấn đề sức khỏe tâm thần được gọi là bệnh tâm thần khi các dấu hiệu và triệu chứng bệnh thường xuyên gây căng thẳng, ảnh hưởng đến hoạt động sống hàng ngày.
Trong hầu hết trường hợp, triệu chứng bệnh tâm thần có thể được điều trị hiệu quả bằng sự kết hợp của thuốc và tư vấn tâm lý.
Các triệu chứng tâm thần
Triệu chứng bệnh tâm thần có thể ảnh hưởng đến cảm xúc, suy nghĩ và hành vi. Tuy nhiên, các triệu chứng rối loạn sức khỏe tâm thần có thể xuất hiện dưới dạng bệnh lý về thể chất.
Bất thường suy nghĩ, hành vi và cảm xúc
Cảm thấy buồn
Nhầm lẫn tư duy
Quá sợ hãi hoặc lo lắng
Xa lánh bạn bè và các hoạt động
Vấn đề ngủ
Tách rời khỏi thực tại (ảo tưởng) hoặc ảo giác
Không có khả năng đối phó với vấn đề hàng ngày hoặc căng thẳng
Rượu hoặc lạm dụng ma túy
Thay đổi đáng kể trong thói quen ăn uống
Tình dục thay đổi
Quá tức giận, thù địch hoặc bạo lực
Suy nghĩ tự sát
Dấu hiệu thể chất của bệnh tâm thần có thể bao gồm
Mệt mỏi
Đau lưng
Đau ngực
Rối loạn tiêu hóa
Khô miệng
Nhức đầu
Ra mồ hôi
Tăng hoặc giảm cân
Tim đập nhanh
Chóng mặt
Một số nguyên nhân thường gặp của bệnh tâm thần
Nguyên nhân thực thể
Do tổn thương trực tiếp tại não: Viêm não, viêm màng não,…
Nhiễm độc thần kinh do thuốc ngủ, do rượu
Chấn thương sọ não
Những bệnh ở não:U não, tai biến mạch máu não, áp xe não,…
Những bệnh ảnh hưởng đến hoạt động của não: cường giáp, nhược giáp, suy thận mãn tính,…
Nguyên nhân tâm lý: Áp lực công việc, học tập,…
Cấu tạo thể chất bất thường và phát triển tâm thần bệnh lý
Bệnh tâm thần nội sinh không rõ nguyên nhân
Các loại bệnh tâm thần thường gặp
1. Tâm thần phân liệt
Bệnh tâm thần phân liệt là một trong những loại bệnh tâm thần nặng, tỷ lệ mắc bệnh là 1/100.
Bệnh tâm thần phân liệt có thể biểu hiện dưới nhiều dạng khác nhau nhưng đều có đặc điểm chung là ảnh hưởng đến các hoạt động tinh thần, nếu bệnh kéo dài không thuyên giảm có thể làm thay đổi nhân cách của bệnh nhân.
Những triệu chứng thường gặp ở bệnh nhân tâm thần phân liệt bao gồm.
Hoang tưởng
Ảo thanh
Rối loạn khả năng suy nghĩ
Giảm sự biểu lộ tình cảm và cách ly xã hội
2. Rối loạn trầm cảm
Người mắc trầm cảm thường có những nỗi buồn sâu sắc và họ không thể tự vượt qua .
Trầm cảm là một rối loạn tâm thần thường gặp, xuất hiện với nhiều triệu chứng hay gặp nhất đó là buồn bã một cách sâu sắc.
Một số triệu chứng khác bao gồm.
Sụt cân
Mất ngủ
Dễ tức giận
Khó khăn khi suy nghĩ
Mất tập trung
Cảm thấy tội lỗi, vô giá trị
Người mắc chứng trầm cảm luôn cảm thấy mất hy vọng, mệt mỏi, không có gì khiến bệnh nhân hứng thú và thường suy nghĩ đến cái chết.
3. Rối loạn cảm xúc lưỡng cực
Rối loạn cảm xúc lưỡng cực là một rối loạn mà cảm xúc của người bệnh thường thay đổi tâm trạng từ trầm buồn sang hưng phấn hoặc ngược lại.
Cũng có những lúc khí sắc bệnh nhân bình thường. Những triệu chứng trong giai đoạn trầm cảm giống với chứng rối loạn trầm cảm.
Đối với giai đoạn hưng phấn, người bệnh thường vui vẻ quá mức, cảm giác mình là nhất, tăng hoạt động và hoang tưởng tự cao.
Những hành vi nguy cơ cao như tiêu tiền hoang phí, lái xe không cẩn thận,… không kiểm soát được những hành động, nhịp độ suy nghĩ hoặc nói chuyện và dễ lên cơn giận dữ bất ngờ.
4. Chứng chán ăn tâm thần
Chán ăn tâm thần là một loại rối loạn tâm thần được thể hiện dưới dạng rối loạn ăn uống
Chán ăn tâm thần là một loại rối loạn tâm thần được thể hiện dưới dạng rối loạn ăn uống.
Bệnh có đặc điểm là bệnh nhân từ chối duy trì một trọng lượng cơ thể bình thường tối thiểu, rất sợ tăng cân và có nhận thức sai lầm về trọng lượng hay hình dáng cơ thể bản thân.
Chứng chán ăn tâm thần thường xảy ra ở nữ giới với tỷ lệ gấp 10-20 lần so với nam giới.
5. Rối loạn ám ảnh cưỡng chế
Rối loạn ám ảnh cưỡng chế là một loại rối loạn lo âu có thể xuất hiện ở bất kỳ độ tuổi nào nhưng chủ yếu bắt đầu trong thời kỳ thơ ấu. Bệnh gây ra ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống gia đình, xã hội và công việc hay vấn đề học tập của người bệnh.
Rối loạn ám ảnh cưỡng chế có triệu chứng ám ảnh hoặc xung động, một số trường hợp có thể bị cả hai triệu chứng cùng lúc.
Ám ảnh:
Là các ý nghĩ xuất hiện ngoài ý muốn, lặp đi lặp lại và xâm chiếm toàn bộ suy nghĩ của bệnh nhân. Điều này khiến cho họ luôn cảm thấy lo âu hoặc bực bội.
Xung động:
Là nhu cầu thúc giục cần phải làm một điều gì đó, thường nhằm mục đích giảm sự lo âu do ám ảnh gây ra. Hành vi xung động thường có tính chất lặp lại nhiều lần, luôn tuân theo một thứ tự nào đó và thường là hành vi có ý thức.
Bệnh nhân mắc chứng rối loạn ám ảnh cưỡng chế hiểu rất rõ những lo lắng, ám ảnh của mình là vô lý những không thể làm khác đi được
6. Rối loạn ám sợ
Rối loạn ám sợ là toàn bộ các phản ứng tâm lý và cơ thể do một đối tượng hay hoàn cảnh gây sợ gây ra.
Đối tượng gây sợ có thể là một con vật cụ thể như rắn, nhện, côn trùng,… hoặc là một hoàn cảnh xã hội như khi phải nói chuyện trước đám đông, khi trong thang máy, khi đi trên máy bay hoặc trong xe bus,…
Rối loạn ám sợ làm cho bệnh nhân sợ hãi và tránh những công việc có thể gây ra phản ứng sợ hãi, dẫn tới hậu quả làm giảm hiệu suất trong công việc và các mối quan hệ xã hội.
Những đặc điểm của chứng rối loạn ám sợ bao gồm:
Cảm thấy một nỗi sợ hãi xảy ra bất ngờ
Sợ khi đang ở trong một tình huống không gây hại.
Phản ứng sợ hãi xuất hiện đều là tự động và không thể kiểm soát được. Bệnh nhân hoàn toàn nhận thức rằng nỗi sợ hãi này là quá mức và vô lý.
Ngoài ra, các phản ứng cơ thể sẽ xuất hiện kèm theo như:
Nhịp tim nhanh
Thở hụt hơi hoặc cảm giác nghẹt thở
Run rẩy
Toát mồ hôi
Buồn nôn
Cảm giác khó chịu trong bụng
Chóng mặt
7. Rối loạn lo âu lan tỏa
Rối loạn lo âu lan tỏa có đặc điểm là bệnh nhân luôn cảm thấy lo âu và căng thẳng quá mức hoặc không thực tế về những vấn đề trong cuộc sống.
Bệnh nhân luôn cảm thấy lo sợ như: sợ hết tiền, sợ mình hoặc người thân sắp bị bệnh, bị tai nạn hay gặp chuyện không may.
Ngoài ra bệnh nhân thường có cảm giác căng thẳng, bồn chồn, bất an, run, nhức đầu, dễ mệt mỏi, khó tập trung chú ý, khó ngủ,…
Đa số bệnh nhân rối loạn lo âu lan tỏa thường kết hợp với những rối loạn tâm thần khác. Tỷ lệ mắc bệnh ở nữ giới cao hơn nam giới gấp 2 lần. Thường chỉ có 1/3 trường hợp đi khám chuyên khoa tâm thần, số còn lại điều trị ở các bác sĩ đa khoa, tim mạch,…
8. Rối loạn tâm thần do rượu hoặc ma túy
Rối loạn tâm thần do rượu, ma túy là hậu quả của lạm dụng rượu và các chất gây nghiện.
Rối loạn tâm thần do rượu, ma túy là hậu quả của lạm dụng rượu và các chất gây nghiện.
Hiện nay, vấn đề này đang ngày càng nổi bật và khó giải quyết. Những người lạm dụng rượu, ma túy hay các chất gây nghiện khác thường không kiểm soát được hành vi, và họ sẽ cần dùng liên tục mỗi ngày với liều lượng ngày càng cao.
Nếu không sử dụng thì những bệnh nhân này thường không thể làm việc bình thường, kèm theo đó là xuất hiện những triệu chứng khác như:
Do rượu: Mạch nhanh, đổ mồ hôi, run tay, kích động, lo âu và co giật,…
Do ma túy: Nôn, chảy nước mắt, nước mũi, dựng lông, đau nhức bắp thịt, toát mồ hôi, tiêu chảy, ngáp, giãn đồng tử,…
Khi cho họ sử dụng trở lại rượu hay các chất gây nghiện thì những triệu chứng này sẽ biến mất.
Khi thời gian sử dụng lâu, họ có thể mắc thêm nhiều loại rối loạn tâm thần khác như:
Sa sút tâm thần
Rối loạn trí nhớ
Loạn thần
Rối loạn khí sắc
Rối loạn lo âu
Rối loạn giấc ngủ
9. Chậm phát triển trí tuệ
Chậm phát triển trí tuệ là một tình trạng bệnh lý với đặc điểm là khả năng trí tuệ chung của bệnh nhân thấp hơn mức bình thường một cách rõ rệt.
Cùng với đó là giảm khả năng thích nghi như khả năng tự lập, khả năng thực hiện các trách nhiệm của xã hội tương ứng với độ tuổi.
Chậm phát triển trí tuệ khởi phát bệnh trước tuổi 18. Nguyên nhân dẫn tới chậm phát triển trí tuệ rất đa dạng như di truyền, mẹ bị nhiễm trùng hoặc suy dinh dưỡng khi mang thai, sinh non, sinh hút hoặc trẻ bị ngạt lúc sinh, viêm màng não, viêm não, hay sốt cao co giật nhiều lần khi trẻ còn bé…
Khả năng trí tuệ chung được xác định bằng các thang đo lường trí tuệ, kết quả là thương số thông minh (IQ) có giá trị trung bình là 100. Nếu kết quả cho ra chỉ số IQ nhỏ hơn 70 thì có thể được xem như chậm phát triển trí tuệ.
Chậm phát triển trí tuệ được chia ra thành 4 mức độ:
Nhẹ: IQ từ 50 – 69, chiếm 85% các trường hợp
Trung bình: IQ từ 35 – 49, chiếm 10% các trường hợp
Nặng: IQ từ 20 – 34, chiếm 3 – 4% các trường hợp
Nghiêm trọng: IQ thấp hơn 20, chiếm 1 -2% các trường hợp.
10. Rối loạn phân ly
Rối loạn phân ly trước đây còn được gọi là rối loạn đa nhân cách. Những người mắc rối loạn phân ly sẽ bị rối loạn nghiêm trọng hoặc thay đổi về trí nhớ, ý thức, nhận thức chung về bản thân và môi trường xung quanh.
Những rối loạn này thương liên quan đến căng thẳng quá mức, có thể là kết quả của sự kiện chấn thương, tai nạn hay thảm họa.
11. Rối loạn tâm trạng
Rối loạn tâm trạng còn được gọi là rối loạn cảm xúc, liên quan đến cảm giác buồn bã kéo dài hoặc những giai đoạn cảm thấy hạnh phúc quá mức hoặc dao động từ hạnh phúc tột độ đến buồn bã cùng cực. Các rối loạn tâm trạng phổ biến nhất là trầm cảm, rối loạn lưỡng cực và rối loạn cyclothymic.
12. Rối loạn kiểm soát bốc đồng và nghiện
Những người bị rối loạn kiểm soát bốc đồng không thể chống lại được và thường thực hiện các hành vi có hại cho bản thân hoặc người khác. Chứng cuồng phong, thói ăn cắp vặt, và đánh bài bạc là những ví dụ về chứng rối loạn kiểm soát sự bốc đồng.
Rượu và ma tuý là nguy cơ phổ biến của nghiện. Thông thường, những người mắc chứng rối loạn này trở nên gắn bó với các đối tượng nghiện ngập đến mức họ có thể bỏ qua trách nhiệm và các mối quan hệ khác.
13. Rối loạn nhân cách
Những người rối loạn nhân cách có đặc điểm tính cách cực đoan và không linh hoạt, thường gây khó chịu cho chính bản thân hoặc gây ra các vấn đề trong công việc cũng như những mối quan hệ xã hội.
Ngoài ra, lối suy nghĩ và hành vi của người mắc bệnh này thường có hành vi khác biệt so với kỳ vọng của xã hội và cứng nhắc khi tham gia vào các hoạt động bình thường. Ví dụ như rối loạn nhân cách chống đối xã hội, rối loạn nhân cách ám ảnh cưỡng chế, rối loạn nhân cách hoang tưởng.
14. Rối loạn Tic
Những người bị rối loạn Tic tạo ra âm thanh hoặc hiển thị qua các chuyển động cơ thể không có mục đích và thường được lặp đi lặp lại nhanh chóng, đột ngột và không thể kiểm soát. Hội chứng Tourette là một ví dụ về rối loạn Tic.
Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng rối loạn TIC là một bệnh lý giao thoa giữa thần kinh và tâm thần, thường gặp ở độ tuổi từ 2 đến 21 tuổi và kéo dài suốt đời.
TIC không phải là bệnh thoái hóa dần và người bệnh có thể sống thọ bình thường. Tỷ lệ mắc ở bé trai nhiều hơn ở bé gái. Theo thống kê, cứ 100 trẻ em trai sẽ có 1 trường hợp mắc rối loạn TIC, và 300 trẻ em gái cũng sẽ có 1 trường hợp.
Khám và điều trị bệnh tâm thần ở đâu tốt
Những định kiến sai lầm của xã hội về bệnh tâm thần còn rất nặng nề. Bên cạnh đó, công tác truyền thông, giáo dục sức khỏe cho cộng đồng hiểu biết về sức khỏe tâm thần chưa hiệu quả như mong đợi.
Chính vì vậy, nhiều người bệnh gặp các vấn đề về sức khỏe tâm thần nhưng không biết, hoặc người bệnh có thể nhận thức được về vấn đề sức khỏe tâm thần mình gặp phải.
Tuy nhiên, thông thường họ trì hoãn việc đi khám với bác sĩ chuyên khoa tâm thần mà lựa chọn đi khám với bác sĩ về thể chất ở chuyên khoa khác như thần kinh, tim mạch, nội khoa…
Trên thực tế, vì định kiến cá nhân cũng như định kiến xã hội, nhiều người lảng tránh, không muốn đối diện với thực tế về sức khỏe tâm thần mà mình gặp phải.
Thông qua nội dung bài viết này, chúng ta hiểu rằng, bệnh tâm thần là rất phổ biến trong cộng đồng xã hội. Bất kỳ ai trong chúng ta cũng có thể sẽ gặp các vấn đề sức khỏe tâm thần trong cuộc đời.
Sưu tầm: Bệnh viện tâm thần ban ngày Mai Hương
Liên kết Website
